Een ram(p)koers?

Deze keer een column over taaie maar wel heel belangrijke zaken. Rondom de agrarische sector staat veel op stapel. Heel veel nieuwe beleidskaders zitten op dit moment in de pijplijn. Een belangrijke is bijvoorbeeld het Landbouwakkoord waarin allerlei afspraken worden gemaakt over hoe de landbouwsector er in 2040 zou moeten uitzien. Daarbij staat centraal over hoe om te gaan met natuur, water en klimaat. Een nobel streven. Maar liefst 52 partijen doen mee aan deze besprekingen met allerlei verschillende visies, wensen en belangen. Dit zijn niet alleen de verschillende landbouwsectoren maar ook natuur- en milieuorganisaties en andere stakeholders als banken en supermarkten. Na de opstart medio december 2022, was de planning dat dit akkoord er al eind mei 2023 zou moeten liggen. Maar gezien de enorme complexiteit, ambitie en de grote belangentegenstellingen, verbaast het denk ik weinigen dat dit akkoord er nog steeds niet is. Wel blijft Europa ons tegelijkertijd bestoken met allerlei aanvullende regels.

Daarmee samenhangend zijn de Provinciale Programma’s Landelijk Gebied (ook wel PPLG’s genoemd in vakjargon) al in eerste concept vormgegeven. In de PPLG’s dient op provinciaal gebied invulling gegeven te worden aan diezelfde thema’s als besproken in het Landbouwakkoord. Het bijzondere is dat de PPLG’s al veel verder in uitwerking lijken te zijn dan het Landbouwakkoord terwijl deze laatste eigenlijk de basis zou moeten zijn. Een PPLG geeft daarbij veel meer gedetailleerd aan hoe de ruimtelijke indeling van een provincie wordt ingevuld voor verschillende aangewezen gebieden. In Noord-Holland zijn dat bijvoorbeeld maar liefst 24 aangewezen gebieden. Uit de eerste concepten komt naar voren dat heel goed is nagedacht over hoe de natuur verder vorm gegeven dient te worden met daarbij extra ruimte voor bos, water, aaneenschakelen van natuur, etc. Hoe de door de maatschappij gewenste extensivering van de landbouw en de daarvoor extra benodigde gronden, daarin een plaats krijgen, is echter niet aangegeven. Evenmin is aangegeven hoe de ruimtebeslag voor uit te rollen programma’s rondom duurzame energie-opwekking alsmede de ambitieuze woningbouwopgave, met bijbehorende infrastructuur, in de totale beschikbare ruimte een plek krijgt. Door de Rijksoverheid is een welhaast onmogelijke tijdslijn aangegeven want in het 1^e kwartaal van 2024 moeten deze PPLG’s wel definitief zijn. Hoe het allemaal betaald moet worden, inclusief de zogenaamde door de boeren uit te voeren ecosysteemdiensten, is niet helder.

Kort samengevat: we zijn in Nederland bezig met belangrijke beslissingen over hoe de ruimte in te richten met elkaar met veel tegengestelde belangen, veel moeilijke afwegingen en veel detailafspraken. Daarbij worden nog belangrijke uitgangspunten, geïntegreerde inzichten in de consequenties van verschillende keuzes en financieringsmethoden node gemist. Dit alles onder bizarre tijdsdruk en heel veel belanghebbenden.

Ik weet niet hoe het u vergaat na het lezen hiervan maar in elke hersencel in mijn hoofd  gaat een alarm af. Door de enorme druk en complexiteit is de kans op onomkeerbare fouten in dit proces megagroot. We hebben de afgelopen tijd toch ook voldoende gezien en ervaren waar niet goed doordachte overheidsbeslissingen toe kunnen leiden? Neem alsjeblieft de tijd hiervoor; haastige spoed is zelden goed!

Pieter Vlaar

Business Development Manager Vertify