PPS Duurzame beheersing onkruiden

Home > Projecten > PPS Duurzame beheersing onkruiden

Projectperiode 2020 tot en met 2023

Het doel van het project is het verminderen van de afhankelijkheid van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen door met behoud van productie en kwaliteit van de te telen gewassen op duurzame wijze de onkruiddruk te verlagen en de druk van onkruiden beter te beheersen. Dit is belangrijk aangezien er in de toekomst als gevolg van ongewenste emissies naar het milieu, politiek maatschappelijke druk én uitdagingen in de registraties van herbiciden minder chemische herbiciden beschikbaar zullen zijn.

Doelstelling

De onkruidbestrijding van morgen en overmorgen ziet er anders uit dan die van vandaag. Deze PPS is bedoeld om oplossingen te realiseren die passen in de onkruidbestrijding van vandaag, morgen en overmorgen. Binnen dit project is de vervanging van glyfosaat een belangrijk subdoel, gezien de huidige sectorbrede afhankelijkheid van glyfosaat enerzijds en de onzekere toekomst van deze werkzame stof anderzijds.

Hoe gaan we dat doen?

Het project is verdeeld in verschillende werkpakketten en gewassen. De activiteiten zijn verdeeld in een aantal werkpakketten:

Alternatieve low risk middelen voor onkruidbeheersing. Denk aan vetzuren of geconcentreerde meststoffen. Denk ook aan onkruidbestrijding in een NKG teelt systeem (niet kerende grondbewerking).
Toepassing van Mulch strategieën, compost, mechanische en fysische bestrijdingsmethodieken. Denk bij mulch of compost aan het aanbrengen van een voor onkruid verstikkende laag of aan ‘onderplanten’. Denk bij mechanisch aan innovatieve schoffeltechnieken.
Digitale technieken om de vitaliteit van het onkruid te meten. Denk daarbij aan scantechnieken die helpen om de nieuwe generatie groene herbiciden qua timing en dosering gerichter en effectiever toe te passen
Toepasbaarheid van extracellulair zelf-DNA. Deze techniek is erop gebaseerd dat DNA dat vrijkomt bij de afbraak van planten groeiremming kan veroorzaken bij dezelfde planten. Onkruid met onkruid bestrijden dus.

Er wordt gewerkt in de volgende gewassen;

Akkerbouw: Suikerbieten, aardappelen
Bloembollen: tulp, lelie
Glastuinbouw: lelie, cymbidium
Melkveehouderij; graslandvernieuwing.

Wat zijn de resultaten

Korte beschrijving van de inhoudelijke resultaten

Akkerbouw

Bij de onkruidbestrijding in suikerbieten is er gekeken naar zaaiafstanden, mechanische onkruidbestrijding, mechanische onkruidbestrijding in combinatie met rijenspuiten en rijenspuiten en tussen de rijen spuiten in 1 werkgang.

Bij de zaaiafstanden suikerbiet is de afstand tussen de rijen verkleind (45 cm en 37,5 cm in plaats van 50 cm). De afstand in de rij varieerde van 14 cm tot 22 cm (normaal 18 cm). Het idee was om een snelle grondbedekking te krijgen waardoor onkruid geen kans krijgt om te kiemen. Door de koude start en trage weggroei was het noodzakelijk om het onkruid mechanisch te bestrijden met een wiedeg. Om de problemen met weggroei te vermijden is er ook gewerkt met opgekweekte bietenplantjes. Ook hier is er met de wiedeg gecorrigeerd. Het zaaien van de bieten is gebeurd op 3 tijdstippen. Door het koude voorjaar kwamen hier geen verschillen uit. De proef is onkruidvrij gebleven na het wiedeggen. De opbrengsten in kg waren bij de dichtere rijafstanden lager maar het percentage suiker was gelijk of hoger.

Bij de mechanische onkruidbestrijding met schoffelapparatuur blijft het tussen de rijen onkruidvrij maar in de rij ontstaat er onkruid. Dit is bij wiedeggen veel minder het geval.

Bij de combinatie schoffelen en rijenspuiten in 1 werkgang wordt 2/3 van de huidige chemische middelen bespaard. Na 5 keer rijenspuiten in combinatie met schoffelen is vrij van onkruid. Het succes van schoffelen is wel sterk afhankelijk van de weersomstandigheden.

Bij rijenspuiten en tussen de rijenspuiten met alternatieve producten wordt ook 2/3 van de huidige chemische middelen bespaard. Tussen de rijen kwam nog onkruid. De daar gebruikte middelen hebben zonlicht nodig en dit is waarschijnlijk tekort geweest door het bietenblad.

Aardappelen

Hier is gekeken naar mechanische onkruidbestrijding, plantafstanden en de combinatie van mechanische en chemische onkruidbestrijding. Bij de mechanische onkruidbestrijding met diverse apparatuur ontstond alleen onkruid op de bovenkant van de aardappelrug. Bij de chemische onkruidbestrijding boven op de aardappelrug (wat een besparing van 50% chemisch middelen geeft) in combinatie met mechanische onkruidbestrijding was nauwelijks onkruid te vinden.

Bij de verschillende plantafstanden was dit jaar door het koude voorjaar geen verschil te zien tussen de verschillende pootafstanden.

Op kaal land is er met verschillende technieken (eco ploeg, roterende wiedeg, branden, zasso) gewerkt. Voor de grondbewerking is er met een aantal alternatieve producten gespoten. Dit is vlak na de bewerking weer gebeurd en bij nieuw kiemend onkruid nogmaals. De resultaten vielen tegen wat mede veroorzaakt werd door het weer (kou en veel neerslag). De alternatieve producten hebben zonlicht nodig.

Bloembollen
In de PPS Duurzame Onkruidbeheersing worden in de bloembollen innovatieve en duurzame methodieken onderzocht op hun effectiviteit bij het beheersen van onkruid. Einddoelstelling van dit project is om de afhankelijkheid van chemisch-synthetische onkruidbestrijdingsmiddelen - en in het bijzonder glyfosaat - te verminderen. In de proef onkruidbestrijding tulp en lelie is gekeken naar de effectiviteit van diverse strategieën bij de bestrijding van het onkruid. Gekeken is o.a. naar de inzet van afdekmaterialen, mechanische onkruidbestrijding en bespuitingen met groene/biologische producten om het onkruid te beheersen.

De vooropkomst toepassing met zwak zuur in plaats van glyfosaat heeft goed voldaan. Doding van grasland kan mechanisch uitgevoerd worden mits het weer het toelaat. Ook kan een chemisch alternatief glyfosaat vervangen.

Bespuitingen met groene/biologische producten om het onkruid gedurende de teelt te beheersen hebben niet voldaan. Naast een matige/slechte werking zijn de producten agressief voor bolgewassen.

Mechanische onkruidbestrijding in lelie m.b.v. de wiedeg heeft perspectief mits het weer het toelaat. Wiedeggen in tulpen is geen optie i.v.m. gewasbeschadiging. In het gewas tulp is mechanische onkruidbestrijding in de vorm van schoffelen een moeizaam proces.

De grond afdekken met stro of vergelijkbare materialen is mogelijk. Voor het goed functioneren dienen wel grote hoeveelheden materiaal aangebracht worden tot wel 300-500 m³ per ha. Het planten onder een natuurlijke mulchlaag heeft niet voldaan. De mulchlaag was onvoldoende dik waardoor de onkruidgroei vrij spel heeft.

Glastuinbouw

In het project zijn onderzoeksrichtingen afdekken van de bodem en spuiten met alternatieve middelen onderzocht. De onderzoeksrichting heeft voldoende positieve resultaten opgeleverd waar telers praktisch mee aan de slag kunnen.

De onderzoeksrichting spuiten met alternatieve middelen heeft de beperkingen van deze middelen naar voren gebracht.